Ngân hàng hoạt động như một trung gian tài chính, nhận tiền gửi và hỗ trợ lưu thông tiền tệ trong kinh tế. Lãi suất mà ngân hàng thu được chủ yếu từ khoản vay dựa vào tiền gửi của khách hàng, do đó có thể xảy ra tình trạng khách hàng rút tiền đột ngột. Khi đó, ngân hàng cần sự hỗ trợ từ các tổ chức khác trên thị trường liên ngân hàng. Thị trường này là gì? Hãy cùng khám phá trong bài viết dưới đây.
Lãi suất liên ngân hàng là gì?
Lãi suất liên ngân hàng là tỷ lệ lãi suất mà các ngân hàng sử dụng để vay lẫn nhau thông qua thị trường liên ngân hàng, khi họ không đủ tiền dự trữ tại Ngân hàng Nhà nước. Khi tỷ lệ này ở mức cao, điều đó cho thấy thanh khoản trong hệ thống ngân hàng đang bị hạn chế, có thể tạo áp lực lên lãi suất huy động và cho vay trong thị trường dân cư.
Ví dụ, khi ngân hàng A cần vay vốn từ ngân hàng B, ngân hàng B sẽ quy định một mức lãi suất mà ngân hàng A phải trả. Tuy nhiên, nếu lãi suất liên ngân hàng tăng, ngân hàng B có thể yêu cầu lãi suất vay cao hơn để bù đắp rủi ro.
Một số điểm cần lưu ý về lãi suất liên ngân hàng bao gồm:
- Tỷ lệ lãi suất này thường được cập nhật và công bố hàng ngày, phản ánh tình trạng cho vay trong ngày.
- Nó được sử dụng để tính toán lãi suất cho các khoản vay ngắn hạn.
- Lãi suất liên ngân hàng ảnh hưởng lớn đến lãi suất cho vay của các ngân hàng.
- Tình hình kinh tế, chính sách tiền tệ và thị trường tài chính toàn cầu có thể tác động đến lãi suất liên ngân hàng.
- Đây cũng là chỉ số quan trọng để so sánh độ ổn định tài chính và lợi nhuận giữa các ngân hàng của các quốc gia khác nhau.
Tìm hiểu về thị trường liên ngân hàng
Thị trường liên ngân hàng là gì?
Thị trường liên ngân hàng là nơi mà các ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng thực hiện hoạt động vay mượn lẫn nhau nhằm hỗ trợ trong những thời điểm khó khăn, sử dụng các khoản dự trữ thừa để đáp ứng nhu cầu thanh khoản ngắn hạn. Đây là nơi diễn ra các giao dịch cơ bản giữa các ngân hàng, thường thông qua tài khoản gửi tại ngân hàng trung ương. Mục tiêu chính của thị trường này là để bù đắp tạm thời cho ngân quỹ phục vụ các nghĩa vụ tài chính hàng ngày.
Cần phải phân biệt rằng thị trường liên ngân hàng và quỹ tương hỗ là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau. Sự phát triển của thị trường liên ngân hàng mang lại nhiều lợi ích cho các tổ chức tài chính và trung gian tài chính, đặc biệt là các ngân hàng thương mại, tạo ra công cụ giúp các ngân hàng hỗ trợ nhau về khả năng thanh khoản, từ đó giúp thị trường tiền tệ duy trì trạng thái cân bằng. Thị trường liên ngân hàng cũng đóng vai trò quan trọng để ngân hàng trung ương theo dõi sự biến động của thị trường tiền tệ.
Đặc điểm của thị trường liên ngân hàng
Thị trường liên ngân hàng có 6 đặc điểm chính để phân biệt với các thị trường ngân hàng khác.
- Thứ nhất, thị trường liên ngân hàng chủ yếu là thị trường vốn ngắn hạn: Mặc dù không có quy định cụ thể nào xác định đây là thị trường vốn ngắn hạn, nhưng thực tế cho thấy các giao dịch diễn ra chủ yếu thuộc loại ngắn hạn.
- Thứ hai, đây là thị trường bán buôn: Bán buôn nghĩa là thực hiện giao dịch với khối lượng lớn và giá cả ưu đãi hơn so với bán lẻ. Trong thị trường liên ngân hàng, các giao dịch thường có giá trị trên 1 triệu USD. Hàng hóa trong thị trường này là các khoản tiền gửi tạm thời dư thừa.
- Thứ ba, thị trường liên ngân hàng là nơi diễn ra các giao dịch vay mượn với mức độ rủi ro cao: Các giao dịch xảy ra giữa ngân hàng và các tổ chức tài chính trung gian, nhưng lại không có tài sản bảo đảm và thủ tục pháp lý rất đơn giản.
- Thứ tư, thị trường liên ngân hàng hoạt động trên cơ sở thông tin rất nhạy cảm: Các ngân hàng thương mại thực hiện giao dịch qua tài khoản thanh toán mở tại ngân hàng trung ương, tạo điều kiện cho sự hoạt động hiệu quả của thị trường này.
- Thứ năm, thị trường liên ngân hàng mang tính vô hình và kết nối toàn cầu: Các ngân hàng và nhà đầu tư phi ngân hàng có thể kết nối toàn cầu thông qua hệ thống giao dịch hiện đại, thực hiện các dịch vụ mua bán trong thị trường liên ngân hàng.
- Cuối cùng, các giao dịch trong thị trường liên ngân hàng được thực hiện bằng các công cụ hiện đại: Giao dịch giữa các ngân hàng và tổ chức tài chính trung gian thường sử dụng điện thoại, máy tính và các phương tiện công nghệ khác.
Thị trường liên ngân hàng bao gồm những chủ thể nào?
Có hai loại chủ thể chính tham gia vào thị trường này, đó là các ngân hàng thương mại, hoạt động theo quy định mà ngân hàng trung ương đưa ra.
Ngân hàng thương mại là các tổ chức kinh doanh tiền tệ, thực hiện việc nhận gửi tiền từ khách hàng với trách nhiệm hoàn trả đúng hạn và sử dụng số tiền đó để kiếm lợi nhuận thông qua cho vay, chiết khấu và thanh toán. Trong thị trường liên ngân hàng, ngân hàng thương mại có thể đóng vai trò là người đi vay hoặc người cho vay.
Ngân hàng trung ương là cơ quan nhà nước phụ trách quản lý hệ thống tiền tệ quốc gia và thực thi chính sách tiền tệ, đảm bảo quản lý tài chính cho Chính phủ, đồng thời Chính phủ mở tài khoản giao dịch không lãi suất tại ngân hàng trung ương. Tại Việt Nam, kho bạc nhà nước thực hiện chức năng này thay cho ngân hàng trung ương. Ngân hàng trung ương cũng là nơi mà các ngân hàng khác mở tài khoản để gửi dự trữ bắt buộc, do đó nó được coi là ngân hàng của các ngân hàng.
- Xây dựng lãi suất bình quân giao dịch trên thị trường liên ngân hàng.
- Kiểm tra và giám sát các hoạt động của thị trường bằng cách ban hành điều luật và quy định để đảm bảo hiệu quả hoạt động.
- Quyết định tất cả các nguyên tắc và quy tắc chung trên thị trường tiền tệ liên ngân hàng.
Vai trò của thị trường liên ngân hàng là gì?
Đối với ngân hàng thương mại, thị trường này:
- Giúp duy trì nguồn tiền dự trữ thường xuyên để thanh toán kịp thời các giao dịch.
- Đóng vai trò trung gian giao dịch, ảnh hưởng tích cực đến việc quản lý vốn khả dụng của các ngân hàng thương mại.
- Thúc đẩy nguồn vốn toàn hệ thống ngân hàng được cân đối và phân bổ hiệu quả.
Đối với ngân hàng trung ương, họ không chỉ giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định của thị trường liên ngân hàng mà còn thu được những lợi ích cụ thể từ thị trường:
- Thị trường nội tệ liên ngân hàng cung cấp thông tin về tình trạng vốn khả dụng của các tổ chức tín dụng.
- Ghi nhận và truyền tải tác động của chính sách tiền tệ đến nền kinh tế, dựa trên lãi suất hình thành trên thị trường để dự báo biến động và đưa ra giải pháp nhằm ổn định thị trường.
- Giúp ngân hàng trung ương xác định lãi suất với ngân hàng thương mại thông qua lãi suất trên thị trường tiền tệ liên ngân hàng.
Giao dịch trên thị trường liên ngân hàng
Giao dịch trên thị trường liên ngân hàng chủ yếu được thực hiện bởi các ngân hàng thương mại và ngân hàng trung ương, trong đó ngân hàng trung ương đóng vai trò cho vay cuối cùng. Các giao dịch cụ thể bao gồm việc gửi hoặc nhận tiền giữa các ngân hàng, trong đó ngân hàng thương mại là bên gửi và ngân hàng trung ương là bên nhận. Ngoài ra, các ngân hàng cũng có thể cho vay hoặc vay từ những tổ chức có nguồn vốn tạm thời dư thừa. Một hình thức khác là mua bán giấy tờ có giá theo dạng giao ngay hoặc có kỳ hạn.
Lãi suất trên thị trường liên ngân hàng
Về lãi suất trên thị trường liên ngân hàng, việc cho vay giữa các ngân hàng thương mại diễn ra như một hoạt động kinh doanh, trong đó lợi nhuận đến từ lãi suất dựa trên số tiền cho vay với tỷ lệ đã được thỏa thuận trước đó. Lãi suất liên ngân hàng được định nghĩa là mức lãi suất áp dụng khi các ngân hàng vay mượn lẫn nhau để giải quyết tình trạng thiếu hụt vốn.
Mức lãi suất này thường xuyên biến động phụ thuộc vào thời điểm trong ngày và khả năng tài chính của từng ngân hàng, mặc dù nó được hình thành từ mối quan hệ cung cầu giữa các ngân hàng thương mại và tổ chức tài chính trung gian. Ngân hàng trung ương, với vai trò điều hành chính sách tiền tệ, thiết lập một hệ thống lãi suất chủ đạo nhằm điều chỉnh lãi suất liên ngân hàng hàng ngày.
Bằng cách phân tích và tìm hiểu về lãi suất liên ngân hàng, độc giả sẽ hiểu được sự ảnh hưởng của nó đến các quyết định đầu tư và chính sách tài chính của các ngân hàng. Thêm vào đó, việc xem xét thị trường liên ngân hàng cũng mở ra nhiều khía cạnh về cách mà các ngân hàng tương tác với nhau, từ đó tạo ra một bức tranh rõ nét về sự chuyển động của dòng tiền trong nền kinh tế.
